Χοιροβοσκός ο Αναγνώστης

Από τον δανδή, που αποφεύγει την κοινωνία και αποζητά το σαλόνι, διαφοροποιείται ο αναχωρητής, πού απογοητευμένος από την πορεία του κόσμου ανακαλύπτει τη σοφία στη φροντίδα του κήπου του ή πάλι αποτραβιέται ως ασκητής και προφήτης στην έρημο και από εκεί εξαπολύει τους μύδρους του ενάντια στην αμαρτωλή τροπή της ζωής του λαού του. Στην τελευταία περίπτωση, το αντίστοιχο της μελαγχολίας δεν είναι πλέον η καλλιεργημένη πολυσήμαντη ειρωνεία, αλλά ο μελετημένος σαρκασμός πού κορυφώνεται σε ιερή οργή, γιατί στη θέση του επιπόλαιου ανηθικισμού του δανδή κάνει την εμφάνιση του ένας αυστηρός, βαθιά δύσπιστος και μονίμως άγρυπνος ήθικισμός. Καθώς το ηθικό αίτημα είναι απόλυτο, η επαφή με την εκάστοτε συγκεκριμένη ανθρώπινη πραγματικότητα δεν μπορεί παρά να οδηγεί στην απελπισία, καί το πέρασμα από τη μελαγχολία στην απελπισία συντελείται αυτόματα μαζί με το πέρασμα από την απελπισία στην επιθετικότητα του τιμητή. Όμως τιμητής έχει δικαίωμα να είναι, βέβαια, μόνο όποιος νιώθει τη συνείδηση του απαλλαγμένη από βάρη. Γι' αυτόν τον λόγο ο προφήτης (όσο παραμένει προφήτης, δηλ. όσο αγαπάει την έρημο περισσότερο από την τύρβη της πολιτικής) δεν μπορεί να βρει αυθεντικούς συνοδοιπόρους, και κατά βάθος ούτε καί θέλει: η φωνή του ορθού φρονήματος ακούγεται δυνατότερα και καθαρότερα όταν βγαίνει από ένα και μοναδικό στόμα.

Σε αυτό το σημείο χωρίζουν oι δρόμοι του μοναχικού προφήτη από εκείνους του πολιτικού επαναστάτη, o oποίος είναι αναγκασμένος να στηριχτεί στη συλλογική δράση. Ανάλογα διαφοροποιείται και η κοινωνική άποβλεπτικότητα της μελαγχολίας. Αυτήν δεν τη γεννάει τώρα το θέαμα της γενικής ηθικής κατάντιας, που ενδεχομένως να κατέληγε σε μια εξ ίσου γενική θρηνολογία για την ανθρώπινη διαφθορά, αλλά μάλλον η σύγκριση ανάμεσα σε ό,τι είναι σήμερα ο άνθρωπος και η κοινωνία και σε ό,τι θα μπορούσαν, και μάλιστα θα όφειλαν να είναι, αν είχαν μπορέσει να εξελιχτούν σύμφωνα με την αληθινή φύση καί τον αληθινό προορισμό τους. Η μελαγχολία αντιστοιχεί λοιπόν σε μια απώλεια ή πάντως σε μια έλλειψη, πού μελλοντικά θα αντισταθμιστεί, αλλά μέχρι τότε χρησιμεύει ως μέτρο προσφυές για την αποτίμηση της παρουσίας του κάκου στην κοινωνία. Εδώ κάνει την εμφάνιση της ή τυπική αντιδιαστολή Είναι και Δέοντος, ιδεώδους και πραγματικότητας, ως μοχλός επαναστατικής αλλαγής της τελευταίας. Η πεποίθηση πώς κάθε άνθρωπος είναι δυνητικά φορέας του Δέοντος και του ιδεώδους επιτρέπει, ανεξάρτητα από τις γενικόλογες ηθικές αιτιάσεις, τη συγκέντρωση των πυρών της πολεμικής στα συγκεκριμένα κακώς κείμενα της κοινωνίας, και επομένως τη στρατολόγηση συμμάχων η οργάνων για τη δίκαιη υπόθεση από την πλειοψηφία εκείνων που στηλίτευε ο φλογερός αλλά απολιτικός προφήτης.

Παναγιώτης Κονδύλης
«Μελαγχολία και Πολεμική»
Εκδ. Θεμέλιο και κληρονόμοι Π.Κονδύλη.
Σελ. 183-184.

Ετικέτες Παναγιώτης Κονδύλης

Γεώργιος Χοιροβοσκός | Σάββατο, Ιουλίου 07, 2007 | 6:29 π.μ. | Διεύθυνση Παραπομπής

Αρχεία

Αυτοί που αποτραβιούνται στην "έρημο" (γεωγραφική ή πνευματική) το κάνουν για να ικανοποιήσουν το συντηρητισμό τους. Δεν είναι σε θέση να καταλάβουν ή να ακολουθήσουν την κοινωνία που εξελίσσεται και προτιμούν να δημιουργήσουν ένα δικό τους, φανταστικό κόσμο, με μόνο συμμετέχοντα και πιστό τηρητή των "νόμων" τον εαυτό τους.

Η μόνη ελπίδα τους είναι να αξιοποιηθούν από οργανωμένα συμφέροντα, τα οποία επιθυμούν να επιβάλλουν τις δικές τους ιδιοτελείς αντιλήψεις... Έτσι συνέβη με τον χριστιανισμό, όταν τον ανακάλυψε, τον προσάρμοσε και τον επέβαλε η ρωμαϊκή εξουσία για να διασώσει το παρηκμασμένο κράτος.

Posted by Stelios Frang | 10:23 π.μ.

Aγαπητέ sfrang,

Οι «αφορισμοί» για τον συντηρητισμό ή όχι των ανθρώπων οι οποίοι «καταφεύγουν» στην έρημο δεν κατανοώ σε τι μπορούν να μας χρησιμεύσουν . Η έρημος και η ξενιτεία αποτελούν συνηθισμένη πρακτική μέχρι σήμερα σε όλους τους «ανατολίτες» και όχι τους χριστιανούς μόνον… προκειμένου ν’ ανακαλύψουν τον «κόσμο» ξανά και να γυρίσουν σε αυτόν. Η ξενιτεία και η ερημία επιβάλλεται ακριβώς για να προσλάβει κανείς τον κόσμο με διαφορετικό τρόπο και να κοινωνήσει μαζί του όχι για να τον απορίψει. Τα αναλύει όλα αυτά ο διάσημος «άθεος» θρησκειολόγος Μιρσέα Ελιάντ στο βιβλίο του «Σαμανισμός», για να μην αναφέρω τον Μεγάλο Αρσένιο ο οποίος έφυγε από το παλάτι για να γλιτώσει τις δολοπλοκίες(οργανωμένα συμφέροντα) και κατέφυγε στην έρημο (μακριά από οργανωμένα συμφέροντα) όπου ανεδείχθη σε «Μέγα» εξ αιτίας της σιωπής που εφήρμοζε ως κανόνα.

Οσο για το αν τον χριστιανισμό τον επέβαλλε η ρωμαϊκή εξουσία για να διασώσει το παρηκμασμένο κράτος φαντάζομαι να γνωρίζετε ότι υπάρχουν αρκετοί έγκριτοι ιστορικοί οι οποίοι δεν συμφωνούν σε μικρό ή μεγάλο βαθμό με την αποψή σας αυτή.

Προχείρως σας παραπέμπω στην «δική» μας Ελένη Αρβελέρ και την Πολιτική ιδεολογία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας σελ. 13

«η ίδρυση της Κωνσταντινούπολης και η αποδοχή του χριστιανισμού οφείλονται σ’ ένα και μόνο άνθρωπο, τον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο και αρκούν για να καθιερωθεί ως θεμελιωτής της Αυτοκρατορίας… ακόμα και αν ο ίδιος δεν είχε προβλέψει ούτε είχε επιθυμήσει, την κατοπινή πολιτική της εξέλιξη»

Tώρα το αν επέδειξε ο Κωνσταντίνος ένα ειλικρινή «θεϊσμό» ή αν ενήργησε από πολιτική σκοπιμότητα είναι και αυτό ένα άλλο μεγάλο ζήτημα και η δυσκολία του έχει να κάνει με τις πηγές. Ο Κωνσταντίνος, τον οποίον περιγράφει ο βιογράφος του ο Επίσκοπος Ευσέβιος, είναι εντελώς διαφορετικός με αυτόν που σκιαγραφεί ο ειδωλολάτρης συγγραφεύς Ζώσιμος. (Α.Vasiliev, σελ. 65)

Συζήτηση να γίνεται δηλαδή. Νάστε καλά!

Posted by Γεώργιος Χοιροβοσκός | 8:56 μ.μ.

η έρημος, γεωγραφική και πνευματική, είναι το τιμημένο περιθώριο.
όπως όταν γράφαμε, στα τετράδια της νιότης μας. το λευκό που αφήναμε περιθώριο ήταν η ελευθερία του υπολοίπου, όπου υπόλοιπο ήταν, κατ'αντίφαση, το γραφούμενο, το βίωμα.
όποιος κι αν τσιμπήσει, κι ό,τι τσιμπήσει από την έρημο και το περιθώριο, θα το κάνει για κάποιους λόγους. δε με ενδιαφέρει αυτό.
αυτός όμως που θα ζήσει στην έρημο, θα είναι πάντα ένας πρόδρομος.
και έρημοι υπάρχουν πολλοί και παντού. είναι το τιμημένο περιθώριο της ελευθερίας της κοινωνίας πιστεύω.
ένας καυσοκαλύβης του 14ου αιώνα, απύθμενος υπέροχος, ένας ερημίτης του 4ου αιώνα, τόσοι ανατολίτες που μας γοητεύουν μα δεν έχει σχεδόν νόημα γιατί τους παίρνουμε και λίγο φολκλορικά, ένας πουλαντζάς ή ένας ναζίμ χικμέτ, στην έρημο δεν έζησαν; ναι, τους πήραμε μετά και τους βάλαμε στα σαλόνια των πανεπιστημίων και των κρατικών μηχανών...
ένας κονδύλης, στην έρημο δεν έζησε;
ε,
πρόδρομοι ήταν.
γιατί ήταν το περιθώριο που μας μεγάλωσε.

Posted by Unknown | 8:01 π.μ.

hilana2000@yahoo.com
πάντως να ξέρεις, έχω την τιμή απλώς να είμαι συνώνυμη. τίποτε άλλο.

Posted by Unknown | 2:33 μ.μ.

τά είπε καλά η Αbttha τί να πώ
Οποιον αντιστέκεται σήμερα τόν λένε συντηρητικο ,φασίστα καί πάει λέγοντας.Ας ανοίξουν καί κανά βιβλιο νά διαβάσουν γιατί μάς ζαλίσαν στίς ασχετωσύνες bia

Posted by Ανώνυμος | 2:52 μ.μ.